Պիետրո Մարչելոն և Փելեշյանի լռության ճիչը

«Ես հույս ունեի, որ իտալացի ռեժիսոր Պիետրո Մարչելոն իր «Փելեշյանի լռությունը» ֆիլմում կբացահայտի իմ լռության գաղտնիքը, սակայն նա ինձնից սովորեց… լռել»: Արտավազդ Փելեշյան

- Ձեր «Փելեշյանի լռությունը» ֆիլմն արդեն ցուցադրվե՞լ է Իտալիայում: Ի՞նչ հեռանկարներ ունի այս ֆիլմը: 

- Ֆիլմը նկարահանվել է Rai Tre հեռուստաալիքի պատվերով և շուտով` փառատոնային վարձույթի վերջանալուն պես, կցուցադրվի իտալական հեռուստաալիքներով։ Կինովարձույթ չի նախատեսվում։ «Փելեշյանի լռությունը» արդեն ներկայացվել է Վենետիկի և Ռոտերդամի փառատոներում։

- Ինչպե՞ս ընդունվեց ֆիլմը Վենետիկում։ Ինքը` Փելեշյանը, ինչպե՞ս արձագանքեց։

- Նրան դուր եկավ կինոնկարը։ Պետք է ասեմ, որ ֆիլմը նա, իհարկե, դիտել էր դեռևս մինչև վենետիկյան ցուցադրությունը․ մենք հատուկ ենք ցույց տվել նրան ֆիլմը և այս տարբերակի համար դրական պատասխան ենք ստացել։ Բնականաբար, վերնագիրը նա անմիջապես չընդունեց: «Փելեշյանի լռությո՞ւնը։ Ես ուզում էի ասել` «առանց խոսքի», իսկ դուք թարգմանեցիք «լռություն»… Փելեշյանը Վենետիկ եկավ ոչ միայն իր ֆիլմերը ներկայացնելու, այլ նաև իմ ֆիլմի համար․ նա ներկա էր մամուլի ասուլիսին, պատասխանում էր հարցերին։ Ֆիլմը մեծ հաջողություն ունեցավ․ կազինոյում գտնվող հսկա «Պերլո» դահլիճը լեփլեցուն էր, մարդիկ նույնիսկ աստիճաններին էին նստած, իսկ դա Վենետիկում խիստ արգելված է` անվտանգության կանոններից ելնելով։ Այնուհետև ֆիլմը ցուցադրվեց Իտալիայի մի շարք փոքր փառատոների շրջանակներում, հետագայում նաև` Ռոտերդամում։ Թույլ տվեք կրկնել, իմ` որպես ռեժիսորի, և Փելեշյանի պարտադիր պայմանն է` երբեք չցուցադրել այս ֆիլմը մրցույթի շրջանակներում, քանի որ սա ռեժիսորի պատկերն է։ Բարոյապես անընդունելի է, որ այն մրցակցի ուրիշ ֆիլմերի հետ։ Այդ դեպքում պարզ չէր լինի, թե ով է մրցակցում` հենց ինքը` Փելեշյա՞նը, թե՞ իմ ֆիլմը։ 

- Ռուսաստանում, փառատոնային ցուցադրություններից զատ, ցավոք, այլ սպասելիքներ չունենք։ Դուք ժամանակակից լեգենդար ռեժիսորներից մեկի մասին ֆիլմ եք նկարահանել։ Փելեշյանի առջև պատրաստ էր ծնկի իջնել ինքը՝ Ժան-Լյուկ Գոդարը։ Սակայն «Լռությունը» մեզ մոտ, վավերագրական ֆիլմերի փառատոնի շրջանակներում, անցավ այնքան աննկատ, կարծես ֆիլմը մարգինալի մասին էր։ Դուք կարո՞ղ եք սա ինչ-որ կերպ բացատրել։

- Դե, ի՞նչ կարող եմ ասել։ Ռուսաստանը մնում է Ռուսաստան։  Ցավալի է, որ մոռացել են Փելեշյանին։ Պետք է նշեմ, որ թեև Վենետիկում հանդիսատեսը մեծ թիվ էր կազմում, սակայն նրանք հիմնականում եկել էին Պիետրո Մարչելոյի նոր ֆիլմը դիտելու, այլ ոչ թե Արթուր Փելեշյանի մասին ֆիլմը։ Մամուլի ասուլիսին ներկա էր շուրջ վաթսուն լրագրող, իսկ «Հորիզոններ» ծրագրի համար սա բավականին շատ է։ Ինչ-որ մի պահ ես հասկացա, որ դահլիճի կեսը չգիտի, թե ով է Փելեշյանը, իսկ մնացած կեսը զարմացած է, որ նա դեռ ողջ է։ Փելեշյանը նույնիսկ մի փոքր վիրավորվեց։ Բայց իրականությունն այն է, որ հանրության զգալի մասն իսկապես մոռացել է նրա գոյության մասին։ Ցավալի է, որ Արևմուտքում նա ավելի մեծ ճանաչում ունի, քան Ռուսաստանում։ Նա, իհարկե, հայ ռեժիսոր է, սակայն կայացել է Խորհրդային միության իրականության մեջ։ Սովորել է Գերասիմովի անվան համառուսաստանյան պետական կինեմատոգրաֆիական ինստիտուտում, ֆիլմեր նկարահանել մոսկովյան ստուդիաներում… Գուցեև այստեղ իր դերն է խաղացել նաև հեռակառավարման մոնտաժի նրա տեսությունը։ Ֆիլմերը, որոնք կարող էին տևել վաթսուն րոպե, նրա պարագայում տևում են ընդամենը երեսուն րոպե: Փելեշյանին այդպես էլ չհաջողվեց լիամետրաժ ֆիլմ նկարահանել։ Իսկ Ռուսաստանում կարճ ձևաչափերն ուղղակի ընդունված չեն… Ինձ համար «Փելեշյանի լռությունը» ֆիլմ-հետազոտություն է, ֆիլմ-ուսումնասիրություն, ֆիլմ, որն ինձ թույլ տվեց խորասուզվել խորհրդային ժամանակաշրջանի կինոյում, որը ես շատ եմ սիրում:

Պիետրո Մարչելո 

- Ո՞ր տարիքում առաջին անգամ դիտեցիք Փելեշյանի ֆիլմերը։

- Այնքան էլ վաղուց չէր։ Քսանվեց տարեկան էի։ Հիմա երեսունհինգ եմ։ 

- Փելեշյանի հետ Ձեր ծանոթությունը տեղի ունեցավ հենց ֆիլմի նկարահանումների ժամանա՞կ։

- Ճիշտ այդպես։ Գաղափարը մտահղացան իտալական հեռուստաընկերության պրոդյուսերները: Երբ ես եկա իմ հերոսի հետ ծանոթանալու, Արտավազդ Փելեշյանն արդեն դիտել էր իմ ֆիլմերը, որոնք նրան նախապես ցուցադրել էին։

-Բացի Ձեզանից կայի՞ն ռեժիսորի այլ թեկնածուներ։

- Ո'չ։ Նրանք վաղուց էին ցանկանում ինձ ֆիլմ պատվիրել և շատ ուրախացան, երբ ես համաձայնեցի։ Որովհետև Իտալիայում քչերն են սիրում խորհրդային կինոն այնպես, ինչպես ես եմ սիրում։ Պետք է նշեմ, որ ֆիլմի ստեղծագործական հարցերում պրոդյուսերները հատուկ նպատակներ չէին հետապնդում։ Հիմնական նպատակն էր` պահպանել Փելեշյանի գաղափարական ժառանգությունը, ֆիլմերը վերականգնելու համար ինչ-որ կերպ հետաքրքրություն արթնացնել։ Ի սկզբանե սա մի նախագիծ էր, որը ենթադրում էր ֆիլմադարանների և կինոինստիտուտների մասնակցությունը, սակայն հետագայում, զուտ ֆինանսական պատճառներով, այդ գաղափարը ձախողվեց։ Այս ֆիլմը նկարահանվում էր միայն հանուն Փելեշյանի։ Ի դեպ, Rai Tre ալիքով գիշերվա ժամերին պարբերաբար ցուցադրում են նրա ֆիլմերը։ Չէ՞ որ Փելեշյանը բազմաթիվ երիտասարդ ռեժիսորների համար ելակետ է հանդիսանում, թեկուզև` որպես տեսաբան։ Ռուսաստանում, հավանաբար, այդպես չէ։ 

- Մենք Տարկովսկուն էլ ավելի քիչ ենք սիրում, քան եվրոպացիները։ 

- Հաստատ։ Ինչպես նաև` Սոկուրովին։ «Ոչ մի մարգարե ընդունելի չէ իր հայրենիքում». սա ողջ աշխարհին բնորոշ պատմություն է։ Մեր հույսն ու ապավենն են միայն ժամանակն ու ապագա սերունդները։ Կարծում եմ, որ Սոկուրովը վերջին տասնամյակների լավագույն ռուս ռեժիսորն է։ Թեև, հնարավոր է, որ ձեզանում այդպես չեն կարծում։ 

- Սոկուրովը զարմանում էր՝ ամբողջ աշխարհում «Ռուսական տապանը» տարվա լավագույն ֆիլմերի շարքում էր և միայն Ռուսաստանում վատագույն ֆիլմերի շարքն էր դասվել: 

- Խորհրդային տարիներին ներդրումները խլելու նպատակ ոչ ոք չէր հետապնդում, իսկ Եվրոպայի համար դա կարևոր էր։ Իտալական հետպատերազմյան ֆիլմերում հանրության զվարճանքը գլխավոր խնդիրներից մեկն էր․ սա տնտեսապես անհրաժեշտ էր։ Խորհրդային Միությունն այդ նպատակը չուներ, ուստի հեղինակային կինոյի համար դա բեկումնային ժամանակաշրջան էր։ Այժմ Ռուսաստանն ինտեգրվում է կինոտնտեսության ընդհանուր համակարգին, այդ իսկ պատճառով էլ որակապես զիջում է։ Հեղինակային կինոն, որը նախկինում վերելք էր ապրում, աստիճանաբար մահանում է։  Իհարկե, ես չեմ իդեալականացնում այդ ժամանակաշրջանը, քանի որ գիտեմ` խնդիրներ շատ են եղել` թե' գրաքննության, թե' ռեժիսորների ճնշումների հետ կապված, սակայն հաջողվել էր հասնել այնպիսի բարձունքների, որոնք այսօր անհասանելի են։

-Պիետրո, իսկ ի՞նչ գիտեք ռուսական կինոյի մասին։

- Ինձ շատ դուր եկավ Նիկոլայ Խոմերիկիի «Սրտի բումերանգը»։ Սա ազատ ֆիլմ է։  Նիկոլայի ֆիլմերից լավագույնն է։ Այս ֆիլմում դու զգում ես Մոսկվան, զգում ես մարդկայնությունը, մոսկովյան իրականությունը... Ֆիլմում կա զգացմունք, կա ամեն ինչ։ Այսպիսի ռեժիսորներ ունենալը երջանկություն է։ Էլ ի՞նչ... «Ելենան» եմ դիտել Կառլովի Վարիում, սակայն ֆիլմն ինձ այդքան էլ չտպավորեց։ Ինչպես նաև Վոլոշինի «Բեդվինը»։ Բայց ամենահզոր ֆիլմը «Ֆաուստն» է։ Կարծում եմ, որ սա կինեմատոգրաֆի բարձրագույն  դրսևորումներից է․այստեղ կա և' արվեստ, և' երաժշտություն` ամբողջը միասին։ Այս ֆիլմը մրցակցությունից դուրս է։ Երբ այն ցուցադրեցին Վենետիկում, մարդիկ դահլիճից դուրս էին գալիս ապուշ կտրած` ասելու ոչինչ չկար... 4։3 ճիշտ ձևաչափով էկրանին ցուցադրված «Ֆաուստը» լավագույն կինոդիտումներից մեկն էր իմ կյանքում։  Բացի այդ` ես հաճախ եմ հին ռուսական ֆիլմեր դիտում, և դրանք ինձ շատ են դուր գալիս։ 

- Խորհրդային կինոյի ո՞ր տասնամյակն եք նախընտրում։ 

-Ես ուսումնասիրել եմ ռուսական կինոն, բայց չեմ կարող բաշխել այն հստակ ժամանակահատվածների։ Իմ սիրելի դարաշրջանը խրուշչովյան «ձնհալի» ժամանակներն են, իսկ այդ ժամանակահատվածի լավագույն ֆիլմը` Խուցիևի «Հուլիսյան անձրևը»։ Ես սիրում եմ այսպես կոչված «ժողովրդական կինոն», օրինակ` Շուկշինին․ նա ռուսական Պազոլինին է։ Թեև Շուկշինը, ի տարբերություն Պազոլինիի, բացարձակապես ոչ բուրժուական ծագում ունեցող նկարիչ է։ Ես դա հետաքրքիր եմ համարում։

կադր «Փելեշյանի լռությունը» ֆիլմից,
ռեժ.` Պիետրո Մարչելո, 2011թ

- Վերադառնանք Փելեշյանին։ Արդյոք կա՞ տարբերություն ըստ ֆիլմերի և հոդվածների Ձեր պատկերացրած Փելեշյանի և այն Փելեշյանի միջև, ում մասին ֆիլմ եք նկարահանել: 

- Պետք է ասեմ, որ նա համընկավ իմ պատկերացումների հետ։ Ինձ զգուշացրել էին, որ նա յուրահատուկ մարդ է։ Ես նրա հետ անչափ անկեղծ եմ եղել. Փելեշյանն ինձ պայմաններ էր թելադրում, թե ինչպես նկարել, որտեղ նկարել և այլն։ Ես աշխատեցի ըստ նրա ցուցումների։ Իրական Փելեշյանին իմ պատկերացումների հետ համեմատելու նպատակ չեմ ունեցել, ուղղակի որոշեցի բաց չթողնել այն բացառիկ հնարավորությունը, որն ինձ բաժին էր ընկել` միաժամանակ հետևել և նկարահանել Փելեշյանին, որոշ ժամանակ անցկացնել նրա կողքին և այդ ժամանակն անցկացնել Մոսկվայում, որն ինձ շատ էր ոգեշնչում։ Ի սկզբանե Փելեշյանի առաջադրած պայմաններից մեկն այն էր, որ նա չի խոսելու տեսախցիկի առջև։ Ես անմիջապես համաձայնեցի և նույնիսկ զրույցների, քննարկումների ընթացքում նրան նկարահանելու փորձեր չեմ արել։ 

- Մի՞թե նկարահանված նյութում ոչ մի խոսք չի հնչել։ 

- Սա նրա ընտրությունն էր։ Ես համաձայն էի այդ պայմանի հետ, և դա ինձ հնարավորություն տվեց նկարահանելու պատմության մեջ միակ ֆիլմ-պատկերը, որտեղ պատկերվածը մեկ խոսք անգամ չի ասել։ 

- Արդյունքում ստացվեց  յուրատեսակ մի  հանգավորում` համլետյան «the rest is silence»: 

- Ես հանգեր չէի փնտրում, պարզապես հաղթահարում էի առաջացած խոչընդոտները։ Չէ՞ որ մենք չէինք կարող ռեժիսորի մասին ամբողջովին անխոսք ֆիլմ նկարել։ Արդյունքում` ես ֆիլմում օգտագործեցի կադրից դուրս հնչող իմ ձայնը։ Թեպետ մի պահ ուզում էի ֆիլմը թողնել առանց ձայնի, չէ՞ որ ես ծանոթ եմ Փելեշյանի ստեղծագործական աշխատանքին, և ամեն ոք, ով գիտի նրան, կհասկանար ֆիլմը նաև առանց կադրն ուղեկցող ձայնի։ Բայց մեր նպատակն այլ էր։ 

- Ես կարդացել եմ, որ նկարահանման օրվա ընթացքում Դուք վարպետի հետ շփվում էիք հինգ-տասը րոպեից ոչ ավելի։ Ինչո՞ւ։

- Ես նկարում էի ֆիլմը տեսախցիկով, որի կոճի տևողությունը հինգ րոպե է։ Նկարահանումների մեկ օրվա ընթացքում ինձ հաջողվում էր նկարել առավելագույնը երկու կոճ։ Ես ինձ հետ բերեցի ընդամենը երկու ժամ տևողությամբ նյութ, որի մի մասը Մոսկվան է, մետրոն, մեր երթևեկությունները և այլն, իսկ մնացածը Փելեշյանն է։ Ողջ նկարահանման ընթացքում ինձ հաջողվում էր նկարել նրան ընդամենը տասը րոպե։ Նա էր որոշում, թե որտեղ և ինչպես պետք է նկարահանեմ։ Օրինակ` այցը գերեզմանատուն, իր ուսուցիչների շիրիմներին, նրա պնդմամբ է նկարահանվել։ Իսկ ես միայն ուրախ էի հետևել նրան և նկարել այդ վայրում, այդ իրավիճակում։ Նա անընդհատ իր պայմաններն էր թելադրում։ Օրինակ` ասաց, որ նկարենք առանց շտատիվի։ Թեև չի կարելի ասել, որ ամեն ինչ մտածված էր կամ նախապես ծրագրված. բազմաթիվ իմպրովիզացիաներ կային։ Նա պարզապես ասում էր` «այսօր ես գնում եմ գերեզմանատուն», և մենք նրան այնտեղ էինք նկարում։ Կամ` «այսօր կարելի է նկարահանել բնակարանում» և այլն։ Ես միշտ պատրաստ եմ իմպրովիզացիաների. երեք վավերագրական ֆիլմ ունեմ` հենց իմպրովիզացիայի հիման վրա կառուցված, այդ իսկ պատճառով հեշտությամբ անցա այս ճանապարհը։ Փելեշյանի ցանկությամբ` հարթակից հեռացրեցին հնչյունային օպերատորներին: Ես նկարում էի առանց ձայնի, իսկ հետո այդ նույն վայրը վերադառնում արդեն հնչյունային օպերատորների հետ, ովքեր ձայնագրում էին առանց վարպետի ներկայության:   

- Ձեր աշխատանքում փորձե՞լ  եք օգտագործել Փելեշյանի մոնտաժային գաղափարները, նրա «դիստանցիոն մոնտաժը»։

- Այո', իհարկե։ Իմ նախորդ ֆիլմերը մոնտաժվել են ոչ նրա տեսության համաձայն, բայց այս ֆիլմում ես, իհարկե, փորձեցի այդ սկզբունքով ինչ-որ բան անել։ Ֆիլմի որոշ կադրերում ես բացահայտորեն աշխատել  եմ հեռակառավարման մոնտաժի կանոնների համաձայն, ինչը նկատվում է: Եթե ֆիլմը պատմում է Փելեշյանի մասին, ես չէի կարող խույս տալ այդ հնարքից։ Հակառակը։ Սա Փելեշյանի դպրոցն է, նրան է նվիրված ֆիլմը, և նրա մոնտաժային հնարքն օգտագործելը պարզապես անհրաժեշտություն էր։ Սա կինոյի ստեղծման յուրատեսակ վարժություն է։ Ով ծանոթ է Փելեշյանի աշխատանքին, հեշտությամբ է հաշվում նրա տեսությամբ արված ակնթարթները։ Ես ինձ ֆիլմի հեղինակն եմ համարում միայն կիսով չափ, որովհետև այն նվիրված է վարպետին և նրա ստեղծագործական կյանքին։ Փելեշյանը ոչ միայն հերոսն է, այլ նաև այս ֆիլմի համահեղինակը:

«Գայլի երախը», ռեժ.` Պիետրո Մարչելո, 2009թ

- Եվրոպական հանդիսատեսին Դուք հայտնի դարձաք «Գայլի երախը» ֆիլմից հետո (Գրան-պրի Թուրինում, մրցանակներ Բեռլինում)։ Այդ թեմայով ռուսական միակ հրապարակման մեջ «Գայլի երախը» բնութագրվում է որպես «նեոռեալիզմի մոռացված գլուխգործոց»։ Ինչպե՞ս եք վերաբերվում այս ձևակերպմանը։ Ձեզ, հավանաբար, արդեն տանջամահ են արել «Ժան Ժենեի «Սիրո երգը» հանդիպում է Թերենս Դևիսի «Ժամանակն ու քաղաքը» ֆիլմի հետ» համեմատություններով։  

- Անկեղծ ասած, համեմատություններն ինձ իսկապես հոգնեցրել են։ Հատկապես այն պատճառով, որ Թերենս Դևիսի ֆիլմը ես դիտել եմ արդեն «Գայլի երախը» ավարտելուց հետո։ Դևիսի հետ ես ծանոթացել եմ Ֆինլանդիայում, Ակի Կաուրիսմյակիի փառատոնում. նա ինձ ֆիլմի սկավառակը նվիրեց։ Հենց այդ ժամանակ էլ ես դիտեցի այն։ Ինչ վերաբերում է «նեոռեալիզմի մոռացված գլուխգործոցին», ի՞նչ ասեմ...  ես իտալացի եմ, «պատրաստված եմ» այդ շաբլոնով և չեմ ցանկանում հրաժարվել այդ ժառանգությունից։ Այս փաստը ծածուկ գերիշխում է ինձ վրա` որպես իտալացու։ Սրանք իմ ակունքներն են, իմ արմատները։ Բայց ես կարծում եմ, որ «Գայլի երախը» ստացվեց այնպիսին, ինչպիսին ստացվեց, և ոչ թե նեոռեալիզմի, այլ կյանքի հանդեպ հատուկ մոտեցման պատճառով, իրական կյանքի մասին պատմելու փորձի պատճառով, կյանքի ծագման մասին առանց երանգավորման պատմելու ցանկության պատճառով։ 

- «Գայլի երախը» նկարահանելու համար ի՞նչը ոգեշնչեց։ Բևեռացված և կորսվող Գենուայի դիմագի՞ծը, թե՞ ֆիլմի հերոս Վինչենցո Մոտոյի հետ հանդիպումը։

- Ավելի շուտ` առաջինը։ Կորսվող աշխարհի և իտալացու կորսվող էության կարոտն ավելի ու ավելի է սրվում իմ ներսում։ Իտալացիները նախկինում ավելի բաց ու կենսուրախ էին, իսկ հիմա բնավորության և վարքագծի այլ հատկություններ են արտահայտվում։ Ինձ, անշուշտ, դա մտահոգում է, և, իհարկե, հենց այդ հեռացող էությունն էր ինձ համար չափազանց կարևոր․ այն ինձ ոգեշնչում էր։ 

- Դուք համաձա՞յն եք Պեդրո Կոշտայի հետ, ով ասել է, որ «գոյատևելու միակ հնարավորությունն է՝ թողնել կինոն փողոցներում, փոքրիկ տներում, որտեղ ապրում է փոքր մարդը»։ Չէ՞ որ  «Գայլի երախը» հենց այդ մասին է։ 

- Ինչպես յուրաքանչյուր ֆիլմ, «Գայլի երախը» վերամշակում է իրականությունը, որպեսզի փոխանցի այն այլ կերպ։ Ես` որպես ռեժիսոր, իհարկե, չափից ավելի եմ վերափոխել իմ հերոսների, փոքր մարդկանց և իրենց փոքր կյանքի  իրականությունը։ Իմ ֆիլմը մի կինեմատոգրաֆիկ հայացք է` նրանց կյանքին ուղղված, սակայն դա չի նշանակում, որ նրանք կճանաչեն իրենց այդ ֆիլմում։ Հավանաբար, կինոճշմարտություն գոյություն չունի․ միշտ առկա է մոնտաժում արտահայտված սուբյեկտիվ կարծիքը։ Եվ Պեդրո Կոշտայի լավագույն ֆիլմերը կառուցված են նրա անձնական տեսակետի հիման վրա, որը մշակում է իրականությունը մոնտաժի միջոցով։ 

- Ինչպիսի՞ն էր «Գայլի երախը» ֆիլմի նկարահանման ընթացքը։ Քանի՞ ամիս եք նկարահանել այն։ 

- Ֆիլմը նկարահանել եմ հատված առ հատված, մեկ տարվա ընթացքում։ Երբեմն վերադառնում էի հերոսների մոտ` փոքր դրվագները նկարելու։ Տարվա ընթացքում ամսական մեկ անգամ հերոսներիս նկարելով` ես աստիճանաբար ընտելացնում էի նրանց տեսախցիկին, այն իրողությանը, որ նրանց նկարահանում են, և նրանց վստահությունն էի ձեռք բերում։ Հենց դա էլ ինձ թույլ տվեց նկարել այն տեսարանը, որը ֆիլմում դարձավ վերջինը։ Ես իսկապես այն վերջում եմ նկարել։ Ի դեպ, այս ֆիլմը չի շրջանառվել Ռուսաստանում։ Մեկ անգամ ցուցադրվել է «Ուղերձ մարդկանց» փառատոնում, և վերջ։

- Այդ առումով Դուք այնքան էլ բախտավոր չեք` ի տարբերություն Ձեր հայրենակից Միքելանջելո Ֆրամարտինոյի։ Նրա «Քառակի» ֆիլմը մեզ մոտ հաղթեց 2morrow փառատոնում, շրջանառվեց DVD վարձույթի շուկայում։ 

- Միքելանջելոն իմ մտերիմ ընկերն է։ Մենք միասին բազմաթիվ փառատոների ենք  մասնակցել, նույնիսկ երկուսով  միասին մեկ մրցանակի ենք արժանացել լավագույն վավերագրական ֆիլմի համար. ես` «Գայլի երախի» համար, իսկ նա` «Քառակի» ֆիլմի։ Բայց ակնհայտ է, որ նրա ֆիլմը գնել էին, որովհետև այն ամբողջովին այլ կառուցվածք ունի։ Այն շրջանառելն ավելի հեշտ է։ 

- Իսկապես, «Գայլի երախը» քիչ է նման որևէ այլ ֆիլմի։ Ժամանակակից ո՞ր ռեժիսորներն են Ձեզ ավելի հոգեհարազատ։

- Մեկ պատասխանով բարդ է թվարկել բոլոր նրանց, ում սիրում եմ։ Իտալիայում իմ սիրելի ժամանակակից ռեժիսորն է ընկերս` Միքելանջելո Ֆրամարտինոն։ Մեր ժամանակների մեծագույն ռեժիսորներից մեկն եմ համարում Ալեքսանդր Սոկուրովին։ Նա զտարյուն ռեժիսորի օրինակ է, ով նույնպիսի հմտությամբ կարողանում է և' վավերագրական,  և' խաղարկային կինո նկարել։ Այդպիսին եմ համարում նաև Վերներ Հերցոգին։ Այդ «զտարյունությունն» ինձ համար չափազանց կարևոր է։

«Ուղիների հատում», ռեժ.` Պիետրո Մարչելո, 2007թ

- Ինչպե՞ս ռեժիսոր դարձաք։

- Ես երբեք չեմ սովորել և չեմ ավարտել կինեմատոգրաֆիայի որևէ կրթական հաստատություն։ Ինձ կինոն էր սովորեցնում։ Շատ եմ դիտել և դիտում եմ. կարծում եմ, որ դա իմ ամենակարևոր դպրոցն է` դիտել, դիտել, դիտել…

- Դուք, կարծես,  նույնիսկ կինոակումբ եք գլխավորել Նեապոլում։

- Դա այն ժամանակ էր, երբ ես քննադատ էի։ Ես սինեֆիլիական կրթություն ունեմ և  շատ եմ ֆիլմեր դիտել, հաճախ կինոդիտումներ եմ կազմակերպել։ Նախկինում դրանք ուրիշների ֆիլմերն էին, իսկ հիմա իմն են։ 

- Ձեր ֆեյսբուքյան էջը վկայում է, որ Դուք նաև գեղանկարչության մեծ երկրպագու եք։ 

- Այո, ես նայում եմ նկարներ, թերթում կատալոգներ․ իմ համակարգչում շուրջ 3 հզ վերարտադրանկար կա։ Երազել եմ նկարիչ դառնալու մասին, բայց, ցավոք, այդքան տաղանդավոր չեմ։ Ստիպված ռեժիսոր դարձա։

- Դուք «Նեապոլ 24» կինոալմանախի մասնակից եք եղել։ Ո՞րն էր ալմանախի նպատակը։ Պատմեք Ձեր աշխատանքի մասին։ 

- Ցավոտ պատմություն է։ Այդ ֆիլմը վաղուց էր մտածված, բայց մեկնարկը ոչ մի կերպ չէր ստացվում։ «Նեապոլ 24»-ի հիմնական պրոդյուսերը Նիկոլա Ջուլիանոն էր, ում հետ ես մինչ այդ աշխատել եմ «Ուղիների հատում» ֆիլմը նկարահանելիս, և նա ինձ խնդրել էր մի դրվագ նկարել այդ ֆիլմի համար։ Դրվագն ընդամենը մեկ րոպե է տևում և ընդհանուր առմամբ քիչ բան է պատմում Նեապոլի մասին։ Անկեղծ ասած` ես չեմ հավատում ալմանախ-ֆիլմերին, կոլեկտիվ աշխատանքներին… Իսկ դուք դիտե՞լ եք «Ուղիների հատումը»։

-Ցավոք սրտի` ոչ։ Չեմ դիտել գործերից ոչ մեկը, որ մինչև «Գայլի երախն» են արվել։

- Այդ ֆիլմը հասանելի է համացանցում։ Երկու տարի առաջ ես Սոկուրովին ֆիլմեր նվիրեցի, և «Ուղիների հատումը» նա ցույց էր տալիս Նալչիկում իր ուսանողներին` որպես իրականության հետ վարվելու մի նմուշ վավերագրական կինոյում։ Սա շատ կարևոր ֆիլմ է ինձ համար։ Ըստ էության` սա իմ առաջնելույթը չէ, որովհետև մինչ այդ ես կարճամետրաժ ֆիլմեր եմ նկարել, սակայն սա ինձ համար նշանակալից կինոնկար է։ 

- Իտալացի հանդիսատեսը Ձեզ ճանաչեց «Ուղիների հատում» ֆիլմի շնորհի՞վ: 

-Այո', այն ցուցադրվեց Վենետիկում։ Իտալիայում այն սիրում են ավելի շատ, քան «Գայլի երախը»։

- Ի՞նչ եք նկարահանում հիմա:   

- Թույլ տվեք չպատմել այդ մասին։ Միայն կասեմ, որ նկարահանում եմ խաղարկային ֆիլմ, որի ժանրը ես հիմա կբնորոշեի որպես պատմական հեքիաթ։

հարցազրույցը` Սերգեյ Դյոշինի
2012թ