Entre illusion et réalité : les dualités narratives de Bring Her Back

Dans l’œuvre de Lovecraft, la complexité des personnages prime sur l’horreur.

 

Auteurs: Fatemeh Shahbandeh
et Amirreza Fakhri

Dans la nouvelle de H. P. Lovecraft, «La Chose à travers la porte», on découvre l’histoire d’un personnage nommé Ephraim, capable de prendre le contrôle de l’esprit et même du corps d’autrui. Ephraim Azeroth vit des années durant en prenant possession du corps des autres grâce à la magie noire et perpétue sa présence physique en changeant d’identité, en se substituant à leurs corps. C’est ce qui façonne l’horreur psychologique de l’histoire.

Ce qui était particulièrement important dans l’univers de Lovecraft, c’étaient d’abord les personnages et leurs complexités, puis l’atmosphère d’horreur: un nombre limité de personnes dans un seul lieu, n’ouvrant que rarement une fenêtre sur le monde extérieur.

Nous sommes également confrontés à une telle structure dans Turn the Door. Il est donc préférable d’avoir une vision globale des personnages et de l’ambiance générale.

https://www.youtube.com/watch?v=e56pOWSwNQE&ab_channel=Kinoman

Dans le film «Bring Her Back», inspiré de la même histoire lovecraftienne, les frères et sœurs restent des types de personnages assez simples et ne gagnent pas beaucoup de profondeur. En revanche, la femme de l’histoire, Laura, a un caractère à plusieurs niveaux qui donne à réfléchir: en apparence, c’est une mère en deuil qui veut répéter le rôle maternel auprès d’une autre fille, mais au fond, c’est une femme incapable d’accepter la mort de son enfant et qui a recours à des actes maléfiques. Cependant, comme le dit le message final du film: «L’amour triomphe de tout», l’amour maternel surpasse ses sombres intentions.

Les éléments d’horreur et de magie noire présents tout au long du film — du sacrifice d’une poule blanche et d’un coq noir aux cercles protecteurs et aux signes symboliques — rappellent clairement l’atmosphère du film de Terence Fisher, Le Diable se déchaîne (1968).

Le récit reflète d’une certaine manière le schéma œdipien: la jeune fille aveugle, malgré son handicap, reste métaphoriquement liée au monde maternel, et le demi-frère n’est qu’un intermédiaire entre les deux, empêchant leur contact direct. Le choix de la caméra d’accompagner le frère d’Andy, plutôt que Piper — la jeune fille aveugle — gâche une partie du potentiel horrifique du film. Si la caméra avait suivi la jeune fille et son point de vue, le suspense aurait pu être accru, plongeant le spectateur dans un monde mêlant douce illusion et réalité terrifiante, une approche rappelant See No Evil de Richard Fleischer.

L’histoire du film repose sur deux axes narratifs parallèles. D’une part, la vie et le passé de la femme mystérieuse et de sa maison inquiétante : la pièce abandonnée au fond du jardin, la piscine vide et le garçon étrange mais charmant, présent dans les plans comme un objet décoratif jusqu’au milieu du film. Cette partie, avec le comportement atypique de la femme et sa mise en scène ambiguë, éveille progressivement la curiosité et confronte le spectateur à de nouvelles questions.

De l’autre côté se trouve le récit du quotidien des frères et sœurs, qui, contrairement au premier fil narratif, est dénué de tout mystère. Grâce à un découpage minutieux, cette intrigue expose les moindres détails de la vie: les difficultés amoureuses de Piper, ses problèmes familiaux ainsi que ses peurs et préoccupations personnelles.

Dans une telle structure, une intrigue repose sur le squelette classique du récit, tandis que l’autre s’appuie davantage sur les détails des sous-récits et l’élargissement de l’espace du quotidien. Cette dualité narrative constitue le conflit principal du film. Les tensions et les climax reposent principalement sur le personnage de Laura, dont la présence perturbe l’équilibre du drame et constitue le moteur principal du suspense.

En revanche, Piper joue un rôle neutre et ne fait pas avancer l’action dramatique. Finalement, le frère agit comme une sorte de deus ex machina, une force propulsant le récit vers son dénouement, son dernier acte et son moment de soulagement surnaturel.

Հոդվածի հայերեն տարբերակը․

Հովարդ Ֆիլիպս Լավքրաֆթի «Դռան միջով անցնողը» պատմվածքում ներկայացվում է մի կերպար՝ Էֆրաիմ անունով, որը կարողանում է տիրանալ ուրիշի մտքին և նույնիսկ մարմնին։ Էֆրաիմ Ազերոթը տարիներ շարունակ ապրում է՝ ուրիշների մարմինները բռնազավթելով սև մոգության միջոցով։ Նա իր ֆիզիկական գոյությունը երկարացնում է՝ փոխելով ինքնությունը և յուրացնելով այլոց մարմինները։ Սա է, որ ձևավորում է պատմության հոգեբանական սարսափը։

Լավքրաֆթի պատմություններում հատկապես կարևոր էին նախ կերպարները և նրանց բարդությունը, ապա՝ սարսափի մթնոլորտը․ սահմանափակ թվով մարդիկ՝ մեկ տարածության մեջ, որտեղից արտաքին աշխարհը գրեթե չի երևում։ Նման կառուցվածքի ենք հանդիպում նաև «Պտտիր դուռը» ֆիլմում։ Հետևաբար՝ նպատակահարմար է դիտարկել հերոսներին ու մթնոլորտն ընդհանուր պատկերի մեջ։

«Վերադարձրեք նրան մեռյալներից» ֆիլմում, որը ոգեշնչված է նույն լավքրաֆթյան պատմությամբ, եղբայրն ու քույրը մնում են պարզ կերպարային տիպեր և չեն ստանում խորություն։ Իսկ կանացի կերպարը՝ Լորան, բազմաշերտ բնավորություն ունի, որը ստիպում է մտորել․ նա, կարծես թե, վիշտ կրող մայր է, որ ցանկանում է կրկին վերապրել մայրության զգացումը մեկ այլ աղջկա նկատմամբ։ Սակայն իրականում նա կին է, որը չի կարողանում ընդունել իր երեխայի մահը և դիմում է չարագործությունների։ Այնուամենայնիվ, ինչպես նշվում է ֆիլմի ամփոփիչ ուղերձում․ «Սերը հաղթում է ամեն ինչ», մայրական սերը հաղթում է մութ մտադրություններին։ Ֆիլմում առկա սարսափի ու սև մոգության տարրերը՝ սկսած սպիտակ հավի ու սև աքաղաղի զոհաբերությունից մինչև պաշտպանիչ շրջանակներն ու սիմվոլիկ նշանները, ակնհայտորեն հիշեցնում են Թերենս Ֆիշերի «Սատանան ազատ է արձակվում» (1968) ֆիլմի մթնոլորտը։

Սյուժեն որոշ չափով արտացոլում է Էդիպյան սխեման․ կույր աղջիկը, չնայած իր հաշմանդամությանը, շարունակում է փոխաբերական իմաստով կապված մնալ մոր աշխարհին։ Իսկ խորթ եղբայրը պարզապես միջնորդ է նրանց միջև՝ խոչընդոտելով անմիջական կապին։ Կինոխցիկի ընտրությունը՝ հետևելու Էնդիի եղբորը, այլ ոչ թե Փայփերին՝ կույր աղջկան, թուլացնում է ֆիլմի սարսափաշունչ ներուժը։ Եթե կինոխցիկը հետևեր աղջկան և նրա հայացքին, ապա լարվածությունը կարող էր ավելի ուժեղ լինել՝ հանդիսատեսին տանելով մի աշխարհ, որտեղ միախառնված են քաղցր պատրանքն ու սարսափելի իրականությունը։ Այս մոտեցումը հիշեցնում է Ռիչարդ Ֆլեյշերի «Չտեսնել չարը» ֆիլմը։

Ֆիլմի պատմությունը հիմնված է երկու զուգահեռ սյուժեների վրա։ Մի կողմից՝ խորհրդավոր կնոջ կյանքն ու անցյալը, նրա անծանոթ տունը, պարտեզի անկյունում գտնվող լքված սենյակը, դատարկ լողավազանը և տարօրինակ, բայց հմայիչ տղան, որը մինչև ֆիլմի կեսը երևում է միայն որպես դեկորատիվ տարր։ Այս գիծը՝ կնոջ անսովոր վարքագծով և երկիմաստ միզանսցենով, աստիճանաբար հետաքրքրություն է առաջացնում և հանդիսատեսին նոր հարցերի առաջ կանգնեցնում։ Մյուս կողմից՝ եղբոր ու քրոջ առօրյան, որը, ի տարբերություն առաջին գծի, զուրկ է առեղծվածից։ Խնամքով կառուցված մոնտաժի շնորհիվ այս սյուժեն ցույց է տալիս կյանքի ամենափոքր մանրամասները՝ Փայփերի սիրային դժվարությունները, ընտանեկան խնդիրները, ինչպես նաև նրա վախերն ու անձնական մտահոգությունները։

Նման կառուցվածքում սյուժետային գծերից մեկը հենվում է դասական դրամատիկական կմախքի վրա, իսկ մյուսը կենտրոնանում է ենթասյուժեների մանրամասների ու առօրյայի «տարածքի» ընդլայնման վրա։ Այս սյուժային երկվությունը կազմում է ֆիլմի հիմնական կոնֆլիկտը։ Լարվածությունն ու կուլմինացիան հիմնականում կապվում են Լորայի կերպարի հետ, որի ներկայությունը խաթարում է դրամայի հավասարակշռությունը և դառնում է հիմնական շարժիչ ուժը։ Ի տարբերություն նրա՝ Փայփերը չեզոք դեր ունի և առաջ չի մղում գործողությունը։ Վերջում եղբայրը հանդես է գալիս որպես «դեուս էքս մախինա» («աստված մեքենայից»)՝ այն ուժը, որը պատմությունը տանում է դեպի հանգուցալուծումը, ավարտը և գերբնական հանգստության պահը։